ધોરણ 10 વિજ્ઞાન પ્રકરણ 2 ના imp પ્રશ્ન

ધોરણ 10 - વિજ્ઞાન: એસિડ, બેઇઝ અને ક્ષાર

ધોરણ 10 - વિજ્ઞાન: રસાયણિક પદાર્થો

બ્લીચિંગ પાવડર

રાસાયણિક નામ: કેલ્શિયમ ઓક્સીહાઈપોક્લોરાઈટ (CaOCl₂)

બનાવટ: ક્લોરીન ગેસને સૂકા ફોડેલાચુના (Ca(OH)₂) સાથે પ્રતિક્રિયા કરવાથી બને છે.

સૂત્ર: Ca(OH)₂ + Cl₂ → CaOCl₂ + H₂O

ઉપયોગો:

• કાપડ ઉદ્યોગમાં સફેદકરણ માટે
• પાણી શુદ્ધિકરણમાં બેક્ટેરિયા નાશક તરીકે
• કાગળ ઉદ્યોગમાં સફેદ કાગળ બનાવવા
• કૃષિ ક્ષેત્રે ફૂગ અને બેક્ટેરિયા નાશક તરીકે

ખાવાનો સોડો

રાસાયણિક નામ: સોડિયમ હાઈડ્રોજન કાર્બોનેટ (NaHCO₃)

બનાવટ: સોલ્વે પ્રક્રિયા દ્વારા બનાવાય છે:

સૂત્ર: NaCl + H₂O + CO₂ + NH₃ → NaHCO₃ + NH₄Cl

ઉપયોગો:

• બેકિંગમાં પાવ કેક વગેરેને ફુલાવવા
• એન્ટાસિડ તરીકે એસિડિટીને ઘટાડવા
• ઘરેલૂ સફાઈમાં ડિટર્જન્ટ તરીકે
• દાંત સાફ કરવા પેસ્ટમાં
• મધમાખી ડંખના એસિડને તટસ્થ કરવા
• અગ્નિશામક પાવડર તરીકે

ધોવાનો સોડા

રાસાયણિક નામ: સોડિયમ કાર્બોનેટ ડેકાહાઈડ્રેટ (Na₂CO₃·10H₂O)

બનાવટ: ખાવાના સોડાને ગરમ કરી ને મળેલા પદાર્થમાં પાણી ઉમેરવાથી બને છે.

સૂત્ર: 2NaHCO₃ → Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

ઉપયોગો:

• કપડા ધોવા માટે
• હાર્ડ વોટરને નરમ કરવા માટે
• કાચ, પેપર ઉદ્યોગમાં
• ઘરેલૂ effective ક્લિનર તરીકે
• લેબોરેટરીમાં એસિડ પ્રયોગોમાં

પ્લાસ્ટર ઑફ પેરિસ (POP)

રાસાયણિક નામ: કેલ્શિયમ સલ્ફેટ હેમીહાઈડ્રેટ (CaSO₄·½H₂O)

બનાવટ: જિપ્સમને લગભગ 373K પર ગરમ કરતા બને છે.

સૂત્ર: CaSO₄·2H₂O → CaSO₄·½H₂O + 1½H₂O

ઉપયોગો:

• તૂટેલા હાડકાં માટે મેડિકલ કાસ્ટમાં
• ઘર સજાવટમાં મોલ્ડિંગ માટે
• ફોલ્સ સિલિંગ ડિઝાઇન માટે
• ચિત્રશિલ્પ અને મૂર્તિ બનાવવા
• દિવાલના તિરાડો પુરવા માટે